Japonca Çeviri Üzerine

 Merhaba arkadaşlar. Bugün Japonca çeviri üzerine bir yazı yazmaya karar verdim. Çeviri nasıl yapılır, nelere dikkat etmek gerekir ve çeviri de yardımcı olabilecek materyaller nedir. Öncelikle çeviride kullanabileceğiniz kitaplara bakalım.

Kitabın adı: Japonca Deyimler Sözlüğü

Hazırlayan: Okan Haluk Akbay

Yayınevi : Kömen Yayınları

Baskı Yılı: Aralık 2011

Sayfa Sayısı : 361

Deyimler, çeviride üzerinde önemle durulması gereken konuların arasında. Türkçe de olduğu gibi Japonca ’da da bolca deyimler bulunmakta. Bir roman veya her hangi bir metinde karşımıza çıkan kelimeyi tek tek aratıp cümle kurmaya kalktığımızda anlamsız şeyler karşımıza çıkmakta. İşte böyle anlarda kelime öbeğinin deyim olup olmadığını kontrol etmek sağlıklı bir çeviride olması gereken kurallardan biridir. 

Okan Haluk Akbay’ın deyimler sözlüğünde genelde karşıma çıkan kelimelerin %70 yakınını bulabildim. Bendeki eski bir basımı. LiteraTürk Academia Yayınları’ndan yeni basım yapılmış. Deyimler alfabetik sıraya göre önce deyimin hiragana ile yazımı, sonra parantez içinde kanji ile yazımı ve alta da kısaca Türkçe karşılığı verilmiş. Oldukça kullanışlı hazırlanmış.

Kitabın adı: Japonca Atasözlerinden Seçmeler

Hazırlayan: Okan Haluk Akbay

Yayınevi : LiteraTürk Academia Yayınları

Baskı Yılı: Şubat, 2015

Sayfa Sayısı : 184

Kitap güzel hazırlanmış. Japonca bilmeyen biri bile alıp okuyabilir çünkü deyimler sözlüğü gibi sadece Japoncası değil romanji (roman alfabesi) ile yazımına da kitapta yer verilmiş. Çeviri de atasözleri karşımıza deyimler kadar sık çıkmıyor açıkçası ama yine de lazım olduğu zamanlar olabiliyor. 

Özellikle de Akutagawa Ryuunosuke gibi eski yazarlarının eserlerini çeviriyorsanız karşınıza çıkma oranı artıyor. Genelde bu kitapta da aradığım atasözlerinin büyük bir kısmını bulabildim. Bir, iki kanjinin okunuşunda yazım hatası buldum bilginiz olsun. Açık ve anlaşılır da yazılmış. Tavsiye ederim.

Kitabın adı: Japonca Yoji Jukugo Sözlüğü

Hazırlayan: Okan Haluk Akbay

Yayınevi : LiteraTürk Academia Yayınları

Baskı Yılı: Haziran, 2018

Sayfa Sayısı : 140

Öncelikle Yoji Jukugo nedir onu açıklayalım. Yoji Jukugo dört kanji karakterinden oluşan kalıplaşmış sözcüklere denir. Eski bir yazarın eserlerini çevirirken karşıma sürekli çıkınca bu kitabı almaya karar verdim.

Çokta işime yaradı. Hem Japoncası hem de okunuşu mevcut. Atasözlerindeki gibi Japonca bilmeyen biri bile alabilir.

Tavsiye ederim.

Kitabın adı: Japonca İfade Kalıpları

Hazırlayan: Okan Haluk Akbay

Yayınevi : LiteraTürk Academia Yayınları

Baskı Yılı: Nisan, 2018

Sayfa Sayısı : 357

Çevir yaparken en sık karşılaşılan sorunlardan biri dil bilgisi eksikliği.  Japoncada ne kadar iyi olsanız da unuttuğunuz veya görmediğiniz bir kalıp olabiliyor. Burada bu kitap devreye giriyor. Dil bilgisi kalıbı, kısaca anlamı ve örneği ile birlikte veriyor.  Böylece kısaca bilgi sahibi olabiliyorsunuz. Japonca yeterlilik sınavına çalışanlar içinde konu tekrarı adına faydalı bir kitap. 

Yalnız uyaralım alt yapısı olmayan biri için anlaşılması zor olabilir. Çünkü kalıp nasıl kullanılır, nerede kullanır gibi ayrıntılı bilgi vermiyor. Bu kitabın bir de test kitabı var fakat henüz almadım. Alan varsa fikirlerini aşağıya yorum olarak bırakabilir. Geldik birkaç site önerisine.

Jishou.org

Benim de kullandığım Japonca-İngilizce sözlük. Aradığınız her kelimeyi bulabiliyorsunuz. Burada bulamadığınız kelimeler genelde eski, günümüzde kullanılmayan ya da farklı lehçelere ait kelimeler oluyor. İngilizceniz yoksa siteyi Google Translate’den otomatik çevirebilir ya da Tureng kullanabilirsiniz. (Akademik çevirilerde Tureng’i öneriyorum.) Aratırken seçtiğiniz etiketlerle kelimenin geçtiği cümle örnekleri bulabilir, kanji arattırıp kanjinin geçtiği kelimelerin listesine ulaşabilirsiniz. Fiillerin çekimlerine bakabilirsiniz. Oldukça kapsamlı bir site.

chiebukuro.yahoo.co.jp

Diyelim ki arattırdığınız kelimeyi bulamadınız. O zaman chiebukuro.yahoo.co.jp  sitesi devreye giriyor. Bu site bizdeki ekşi sözlük gibi. Hotmail adresi ile üye oluyorsunuz. Merak ettiğiniz soruyu yazıyorsunuz, hangi alana girdiğini seçiyorsunuz ve gönderiyorsunuz. Genelde bir iki gün içinde cevap geliyor. 

Mantık ekşi sözlükle aynı. Cevap geldiğinde en iyi cevabı seçip teşekkür mesajı yazabilirsiniz. Açıkçası benim için büyük bir kurtarıcı olmuştu. Japon arkadaşı olmayanlar için faydalı bir site. Siz de başkalarının sorularını cevaplayabilirsiniz. 

Unutmadan site tamamen Japonca. Yine Google Translate’den yardım alarak siteyi otomatik çevirip kullanabilirsiniz ama soruları Japonca yazmanız gerektiğini unutmayın.

 

hp.vector.co.jp

  Geldik son konuya. Bu site de eski dili yeni dili çeviriyor. Eski dil derken ne demek istiyorsun diyebilirsiniz. Hemen açıklayalım. Meiji Restorasyonundan önce, yazım ve konuşma arasındaki artan tutarsızlıktan memnuniyetsizlik vardı. 16 Kasım 1946'da, (II. Dünya Savaşı'ndan hemen sonra) kabine modern yazı sisteminde reformun bir parçası olarak modern Japon yazımını başlattı. 1986'da daha da değiştirildi.

 Örneğin ゐ / ヰ (wi) ve ゑ / ヱ (we) bunlar "i" ve "e" olarak telaffuz ediliyordu. Mashō (ましょう) çekimi maseu ( ませう ) ve Desho ( でしょう ) çekimi deseu ( でせう ) şeklinde yazılıyordu. Bazı eski kanjilerin yerine yeni kullanımları getirildi gibi. Bu は, を, へ edatlarının ha, wo, he yazılıp wa, o, e okumasının sebebidir. Ya da こんにちは(Konnichiha)／こんばんは(Konbanha) yazılıp Konnichiwa , Konbanwa şeklinde okunmasının. Ayrıntılı bilgi için araştırabilirsiniz.

Siteye gelecek olursak karşınıza böyle eski bir metin çıkarsa -ki çoğu eski yazarın eserleri eski dilde yazılmıştır- bu siteden yeni kana yazımına çevirebilirsiniz. Tek yapmanız gereken kopyala yapıştır deyip okla gösterdiğim butonlardan birine basmanız. Alt kısımda çevirisine ulaşabilirsiniz.

Kitabın adı: Japonca’dan Türkçe’ye Yolculuk

Hazırlayan: Oğuz Baykara

Yayınevi : Ayraç Yayınları

Baskı Yılı: Ocak, 2017

Sayfa Sayısı : 130

Bir de ekstra olarak Japonca çeviri üzerine yazılmış bu kitabı tavsiye ediyorum. Yazarın daha önce tanıtımını yaptığımız “Temel Japonca-Türkçe Sözlük” ünü yazarken edindiği deneyimler üzerinden Japonca ve Japoncadan Türkçe’ ye çeviri nasıl yapılır, nelere dikkat edilmelidir kısaca anlatıyor. Açıkçası piyasadaki tüm çeviri hakkındaki kitaplar İngilizce üzerine olduğu için bu kitabı bulmak beni çok mutlu etmişti. Çeviri hayatına başlayanların okumasını tavsiye ederim.

 Son olarak çeviride bazen yazarların kendi türettiği kelimeler, Türkçeye çevirmesi zor yansımalar, (örneğin bir leyleğin çıkardığı ses ya da karın düşerken çıkardığı ses gibi) lehçe farklılıkları vesaire olabiliyor. Böyle durumlarda en uygun kelimeyi bulabilmek zor oluyor. Bazı zamanlar da Türkçe sizin için yetersiz de kalabiliyor.  Bu gibi anlarda yukarıda bahsettiğim sitede Japonlara sorabilir varsa Japon arkadaşlarınızdan yardım alabilir ve etrafınızdaki insanlardan uygun kelime fikirleri danışabilirsiniz. Bu işi seviyorsanız eseriniz bitip de elinize aldığınızda sizden mutlusu yoktur. Anlamadığınız ya da merak ettiğiniz kısımları yorum kısmına bırakmayı unutmayın. Çevirmen arkadaşlara şimdiden kolay gelsin...