Merhaba
arkadaşlar. Bugün Japonca çeviri üzerine bir yazı yazmaya karar verdim. Çeviri
nasıl yapılır, nelere dikkat etmek gerekir ve çeviri de yardımcı olabilecek
materyaller nedir. Öncelikle
çeviride kullanabileceğiniz kitaplara bakalım.
Kitabın
adı: Japonca Deyimler Sözlüğü
Hazırlayan:
Okan Haluk Akbay
Yayınevi
: Kömen Yayınları
Baskı
Yılı: Aralık 2011
Sayfa
Sayısı : 361
Deyimler, çeviride üzerinde önemle durulması gereken konuların arasında. Türkçe de olduğu
gibi Japonca ’da da bolca deyimler bulunmakta. Bir roman veya her hangi bir
metinde karşımıza çıkan kelimeyi tek tek aratıp cümle kurmaya kalktığımızda
anlamsız şeyler karşımıza çıkmakta. İşte böyle anlarda kelime öbeğinin deyim
olup olmadığını kontrol etmek sağlıklı bir çeviride olması gereken kurallardan
biridir.
Okan Haluk Akbay’ın deyimler sözlüğünde genelde karşıma çıkan kelimelerin
%70 yakınını bulabildim. Bendeki eski bir basımı. LiteraTürk Academia Yayınları’ndan
yeni basım yapılmış. Deyimler alfabetik sıraya göre önce deyimin hiragana ile
yazımı, sonra parantez içinde kanji ile yazımı ve alta da kısaca Türkçe
karşılığı verilmiş. Oldukça kullanışlı hazırlanmış.
Kitabın
adı: Japonca Atasözlerinden Seçmeler
Hazırlayan:
Okan Haluk Akbay
Yayınevi
: LiteraTürk Academia Yayınları
Baskı
Yılı: Şubat, 2015
Sayfa
Sayısı : 184
Kitap güzel
hazırlanmış. Japonca bilmeyen biri bile alıp okuyabilir çünkü deyimler sözlüğü
gibi sadece Japoncası değil romanji (roman alfabesi) ile yazımına da kitapta yer
verilmiş. Çeviri de atasözleri karşımıza deyimler kadar sık çıkmıyor açıkçası
ama yine de lazım olduğu zamanlar olabiliyor.
Özellikle de Akutagawa Ryuunosuke
gibi eski yazarlarının eserlerini çeviriyorsanız karşınıza çıkma oranı artıyor.
Genelde bu kitapta da aradığım atasözlerinin büyük bir kısmını bulabildim. Bir, iki kanjinin okunuşunda yazım hatası buldum bilginiz olsun. Açık
ve anlaşılır da yazılmış. Tavsiye ederim.
Kitabın
adı: Japonca Yoji Jukugo Sözlüğü
Hazırlayan:
Okan Haluk Akbay
Yayınevi
: LiteraTürk Academia Yayınları
Baskı
Yılı: Haziran, 2018
Sayfa
Sayısı : 140
Öncelikle
Yoji Jukugo nedir onu açıklayalım. Yoji Jukugo dört kanji karakterinden oluşan
kalıplaşmış sözcüklere denir. Eski bir yazarın eserlerini çevirirken karşıma
sürekli çıkınca bu kitabı almaya karar verdim.
Çokta işime yaradı. Hem
Japoncası hem de okunuşu mevcut. Atasözlerindeki gibi Japonca bilmeyen biri
bile alabilir.
Tavsiye
ederim.
Kitabın
adı: Japonca İfade Kalıpları
Hazırlayan:
Okan Haluk Akbay
Yayınevi
: LiteraTürk Academia Yayınları
Baskı
Yılı: Nisan, 2018
Sayfa
Sayısı : 357
Çevir
yaparken en sık karşılaşılan sorunlardan biri dil bilgisi eksikliği. Japoncada ne kadar iyi olsanız da unuttuğunuz
veya görmediğiniz bir kalıp olabiliyor. Burada bu kitap devreye giriyor.
Dil bilgisi kalıbı, kısaca anlamı ve örneği ile birlikte veriyor. Böylece kısaca bilgi sahibi olabiliyorsunuz.
Japonca yeterlilik sınavına çalışanlar içinde konu tekrarı adına faydalı bir
kitap.
Yalnız uyaralım alt yapısı olmayan biri için anlaşılması zor olabilir. Çünkü
kalıp nasıl kullanılır, nerede kullanır gibi ayrıntılı bilgi vermiyor. Bu kitabın
bir de test kitabı var fakat henüz almadım. Alan varsa fikirlerini aşağıya
yorum olarak bırakabilir. Geldik birkaç
site önerisine.
Benim de kullandığım
Japonca-İngilizce sözlük. Aradığınız her kelimeyi bulabiliyorsunuz. Burada
bulamadığınız kelimeler genelde eski, günümüzde kullanılmayan ya da farklı
lehçelere ait kelimeler oluyor. İngilizceniz yoksa siteyi Google Translate’den
otomatik çevirebilir ya da Tureng kullanabilirsiniz. (Akademik çevirilerde
Tureng’i öneriyorum.) Aratırken seçtiğiniz etiketlerle kelimenin geçtiği cümle
örnekleri bulabilir, kanji arattırıp kanjinin geçtiği kelimelerin listesine
ulaşabilirsiniz. Fiillerin çekimlerine bakabilirsiniz. Oldukça kapsamlı bir
site.
Diyelim
ki arattırdığınız kelimeyi bulamadınız. O zaman chiebukuro.yahoo.co.jp sitesi devreye giriyor. Bu site bizdeki ekşi
sözlük gibi. Hotmail adresi ile üye oluyorsunuz. Merak ettiğiniz soruyu yazıyorsunuz,
hangi alana girdiğini seçiyorsunuz ve gönderiyorsunuz. Genelde bir iki gün içinde
cevap geliyor.
Mantık ekşi sözlükle aynı. Cevap geldiğinde en iyi cevabı seçip
teşekkür mesajı yazabilirsiniz. Açıkçası benim için büyük bir kurtarıcı
olmuştu. Japon arkadaşı olmayanlar için faydalı bir site. Siz de başkalarının
sorularını cevaplayabilirsiniz.
Unutmadan site tamamen Japonca. Yine Google
Translate’den yardım alarak siteyi otomatik çevirip kullanabilirsiniz ama soruları
Japonca yazmanız gerektiğini unutmayın.
Geldik son konuya. Bu site
de eski dili yeni dili çeviriyor. Eski dil derken ne demek istiyorsun diyebilirsiniz.
Hemen açıklayalım. Meiji Restorasyonundan önce, yazım ve konuşma arasındaki
artan tutarsızlıktan memnuniyetsizlik vardı. 16 Kasım 1946'da, (II. Dünya
Savaşı'ndan hemen sonra) kabine modern yazı sisteminde reformun bir
parçası olarak modern Japon yazımını başlattı. 1986'da daha da değiştirildi.
Örneğin ゐ / ヰ (wi) ve ゑ / ヱ (we) bunlar "i" ve
"e" olarak telaffuz ediliyordu. Mashō (ましょう) çekimi maseu ( ませう ) ve Desho ( でしょう ) çekimi deseu ( でせう ) şeklinde yazılıyordu. Bazı
eski kanjilerin yerine yeni kullanımları getirildi gibi. Bu は, を, へ edatlarının
ha, wo, he yazılıp wa, o, e okumasının sebebidir. Ya da こんにちは(Konnichiha)／こんばんは(Konbanha) yazılıp
Konnichiwa , Konbanwa şeklinde okunmasının. Ayrıntılı bilgi için
araştırabilirsiniz.
Siteye gelecek olursak karşınıza böyle eski bir metin çıkarsa -ki
çoğu eski yazarın eserleri eski dilde yazılmıştır- bu siteden yeni kana yazımına
çevirebilirsiniz. Tek yapmanız gereken kopyala yapıştır deyip okla gösterdiğim
butonlardan birine basmanız. Alt kısımda çevirisine ulaşabilirsiniz.
Kitabın
adı: Japonca’dan Türkçe’ye Yolculuk
Hazırlayan:
Oğuz Baykara
Yayınevi
: Ayraç Yayınları
Baskı
Yılı: Ocak, 2017
Sayfa
Sayısı : 130
Bir de ekstra olarak Japonca çeviri üzerine yazılmış bu kitabı
tavsiye ediyorum. Yazarın daha önce tanıtımını yaptığımız “Temel Japonca-Türkçe Sözlük” ünü yazarken edindiği deneyimler üzerinden Japonca ve Japoncadan
Türkçe’ ye çeviri nasıl yapılır, nelere dikkat edilmelidir kısaca anlatıyor.
Açıkçası piyasadaki tüm çeviri hakkındaki kitaplar İngilizce üzerine olduğu için bu kitabı bulmak beni çok mutlu etmişti. Çeviri hayatına
başlayanların okumasını tavsiye ederim.
Son olarak çeviride
bazen yazarların kendi türettiği kelimeler, Türkçeye çevirmesi zor yansımalar, (örneğin
bir leyleğin çıkardığı ses ya da karın düşerken çıkardığı ses gibi) lehçe
farklılıkları vesaire olabiliyor. Böyle durumlarda en uygun kelimeyi bulabilmek
zor oluyor. Bazı zamanlar da Türkçe sizin için yetersiz de kalabiliyor. Bu gibi anlarda yukarıda bahsettiğim sitede
Japonlara sorabilir varsa Japon arkadaşlarınızdan yardım alabilir ve
etrafınızdaki insanlardan uygun kelime fikirleri danışabilirsiniz. Bu işi
seviyorsanız eseriniz bitip de elinize aldığınızda sizden mutlusu yoktur. Anlamadığınız
ya da merak ettiğiniz kısımları yorum kısmına bırakmayı unutmayın. Çevirmen
arkadaşlara şimdiden kolay gelsin...
