Bu gün という意味(toiu imi) kalıbını göreceğiz.Bir kelime veya bir sembolü açıklarken kullanılır. という(toiu) “denilen,demek” 意味(imi)  “anlam” demek.Türkçeye çevrisi”... denilen şeyin anlamı”,”...dediğimizin anlamı” şeklinde olabilir.

Kullanım şekli şu şekildedir.

普通形(düz form) + という意味 (toiu imi)

Örneklere bakalım;

日本語の「すみません」は、ありがとうという意味でも使います。

(Nihongo no `sumimasen' wa, arigatō toiu imi demo tsukaimasu.)

Japonca da  "üzgünüm" , teşekkür ederim anlamında da kullanılır.

A:あの、この”X”はどういう意味ですか

(Ano, kono ”X”　wa dōiu imidesu ka)

A:Şey, bu “ X” ne anlama geliyor?

B:答えがちょっと違うという意味です。

(kotae ga chotto chigau toiu imidesu.)

B:Cevabın biraz farklı olduğu anlamına geliyor.

「礼状」、はお礼の手紙という意味です。

(Reijō', wa orei no tegami toiu imidesu.)

" Reijō "  teşekkür mektubu anlamına gelir.

İsim ve na sıfatı+という意味(toiu imi)  Henüz bu formaları görmedik ama
Fiil+意向形(İstek formu)/命令形(Emir formu)+ という意味(toiu imi) şeklinde kullanımı da vardır.

Bu gün 可能形(Kanoukei formunu) öğreneceğiz.Bu form fiillerde kullanılır ve fiile –ebilmek anlamı katar.Örneğin yazabilirim,gidebilir derken kullanılır.Öncelikle nasıl çekimlendiğine bakalım.

	辞書形(Fiil sözlük formu)	可能形(Kanukei formu)
1.Grup fiil	書く(Kaku)	書ける(Kakeru)
	遊ぶ(Asabu)	遊べる(Asoberu)
	読む(Yomu)	読める(Yomeru)
2.Grup fiil	起きる(Okiru)	起きられる(Okirareru)
	食べる(Taberu)	食べられる(Taberareru)
	見る(Miru)	見られる(Mirareru)
3.Grup fiil	来る(Kuru)	来られる(Korareru)
	する(Suru)	できる(Dekiru)

Yukarıdaki tablodada gördüğünüz gibi 1 .grup fiileri - e bilmek formuna çekimlerken sözlük formundaki fiilin son harfi hiragana tablosundaki “え(e)” satırına göre çekimlenir. Yani eğer fiilimizく (ku) ile bitmişsse く(ku) harfinin “え(e)”  satırına denk gelenけ( ke) olarak çekimlenir. Fiilin sonuna る(ru) eklenerek  -ebilmek fiilin yalın haline ulaşmış oluruz.

Hiragana tablosunu bilmeyenler için aşağıya ekledim buradan bakabilirsiniz.

A あ	İ い	U う	E え	O お
Ka か	Ki き	Ku く	Ke  け	Ko こ
Sa さ	Shi し	Su す	Se せ	So そ
Ta た	Chiち	Tsuつ	Te て	To と
Na な	Ni に	Nu ぬ	Ne ね	No の
Ha は	Hi ひ	Fu ふ	He へ	Ho ほ
Ma ま	Mi み	Mu む	Me め	Mo も
Yaや		Yuゆ		Yo よ
Ra ら	Ri  り	Ru る	Re れ	Ro ろ
Wa わ				Wo を
Nん

2.Grup fiilerde sondaki る(ru)  atılıp　られる( rareru) eklenir.

3.grup fiiller düzensiz fiildir. Özel çekimleri tablodaki gibidir.

Gelelim örneklere ;

山田さんはピアノがひけます。

(Yamada-san wa piano ga hikemasu.)

Yamada bey piyano çalabilir.

イタチは料理が作れます。

(Itachi wa ryōri ga tsukuremasu.)

İtachi yemek yapabilir.

日本語が書けます。

(Nihongo ga kakemasu.)

Japonca yazabilir.

新聞が読めます。

(Shinbun ga yomemasu.)

Gazete okuyabilir.

一人で来られます。

(Hitori de koraremasu.)

Tek başına gelebilir.

一人で食べられます。

(Hitori de taberaremasu)

Tek başına yiyebilir.

Not 1:可能形(Kanoukei formu) da Tüm fiiller 2. Grup fiil olarak çekimlenir. Örneğin;　書く( kaku) -e bilmek formu 書ける(kakeru) dur. ます形(Masuformu) 書けます(kakemasu) olur ない形(naiformu) 書けない(kakenai) て形(teformu) 書けて(kakete) た形(taformu)　書けた (kaketa) şeklindedir.

山田さんはピアノがひけません。

(Yamada-san wa piano ga hikemasen.)

Yamada bey piyano çalamaz.

イタチは料理が作れません。

(Itachi wa ryōri ga tsukuremasen.)

İtachi yemek yapamaz.

日本語が書けません。

(Nihongo ga kakemasen.)

Japonca yazamaz.

新聞が読めません。

(Shinbun ga yomemasen)

Gazete okuyamaz.

一人で来られません。

(Hitori de koraremasen.)

Tek başına gelemez.

一人で食べられません。

(Hitori de taberaremasen.)

Tek başına yiyemez.

Not 2: 2.grup fiillerde konuşma anında食べれる (taberere)　見れる (mireru) gibi ら(ra) teleffuz edilmeden de kullanılabilinir.

Not 3:可能形(Kanoukei formu) cümlelerde nesneyi gösteren を(wo) etatı yerine が(ga) kullanılabilinir.

お酒が飲めません。

(O sake ga nomemasen.)

Ben içki(sake) içemem.

日本語の新聞が読めます

(Nihongo no shinbun ga yomemasu)

Ben Japonca gazete okuyamam.

Önemli:
Doğal olarak duyulan  şeyler için 聞こえる(kikoeru) doğal olarak görülen şeyler için　見える( mieru) kullanılır.Bilinçli olarak gördüğümüz ,izlediğimiz şeyler için　見られる (mirareru),bilinçli duyduğumuz işittiğimiz şeyler için 聞ける(kikeru) kullanılır.

Örneğin;

窓から木が見えます。

(Mado kara ki ga miemasu.)

Pencereden ağaçlar görünebilir.(Görülür)

日本ではいろいろな国の映画が見られます。

(Nihonde wa iroirona kuni no eiga ga miraremasu.)

Japonya’da farklı ülkelerin filmleri izlene bilinir.

Gibi ilk cümlede doğal olarak meydana gelen etkimiz olmayan bir olaydan bahsettiğimizden 見える(mieru) kullandık.İkinci cümlede ise isteğimize bağlı olduğundan 　見られる(mirareru) kullanılmış.

Not 4:可能形(Kanoukei)  sadece kişinin gönüllü olarak seçtiği eylemlerde kullanılır.”Sorun olmak”.”yorulmak”,”hasta olmak”, “otobüse vb. yetişmek” gibi kişinin isteğiyle alakası olamayan fiillerde kullanılmaz.

電車に間に合えますか。⇒間に合いますか。

(Densha ni maniaemasu ka. Maniaimasu ka.)

Trene yetişebildin mi ?

Not 5: Ayrıca cansız bir nesne konu olduğu zaman örneğin su çıkabilir gibi cümlelerde kullanılmaz.

このかばんは荷物がたくさん入れますよ。⇒入りますよ。

(Kono kaban wa nimotsu ga takusan iremasu yo. Hairimasu yo.)

Bu çantaya bir sürü eşya girebilir.

Biraz uzunca bir konu oldu ama dikkat okuyup tekrar ederseniz kolay bir konu olduğunu göreceksiniz.Sık kullanılan bir form bilmenizde fayda var. Anlamadığınız kısımları yoruma bırakabilirsiniz yada örnek cümlelerinizi yazarak sizin gibi Japonca öğrenenlere anlamasında  yardımcı olabilirsiniz. Şimdiden kolay gelsin.

                             

Kanji	Onyomi	Kunyomi	Anlam	Örnek Kelime
会	カイ、 エ	あ.う、 あ.わせる、 あつ.まる	Toplantı,tanışma, parti,dernek, röportaj, katılmak	会う【あう】Tanışmak 会社【かいしゃ】Şirket 会議【かいぎ】Toplantı 会話【かいわ】Konuşma
同	ドウ	おな.じ	Aynı,aynı fikirde olmak, eşit	同じ 【おなじ】Aynı, özdeş 同士 【どうし】Arkadaş,yoldaş 同意 【ドウイ】Onaylama,aynı fikre sahip olma
事	ジ、 ズ	こと、 つか.う、 つか.える	Madde, şey, gerçek, iş,sebep, muhtemelen	いい事 【いいこと】İyi bir şey 事故【じこ】Kaza,vaka 事実【じじつ】Gerçeklik,gerçek,doğru
自	ジ、 シ	みずか.ら、 おの.ずから、 おの.ずと	Kendi	自然 【シゼン】Doğa 自転車【じてんしゃ】Bisiklet 自由【じゆう】Özgürlük
社	シャ	やしろ	Şirket, firma, ofis, dernek, türbe	社会 【しゃかい】Toplum 社長 【しゃちょう】Şirket başkanı; yöneticisi 社交 【しゃこう】Sosyal yaşam, sosyal ilişki
発	ハツ、 ホツ	た.つ、 あば.く、 おこ.る、 つか.わす、 はな.つ	Taburcu etmek, ayrılmak, yayınlamak, yaymak, başlamak, açıklamak	発音【はつおん】Telaffuz 発見【はっけん】Keşif 発表【はっぴょう】Duyuru
者	シャ	もの	Biri, kişi	弱き者 【よわきもの】Zayıf insan 若い者 【わかいもの】Gençlik,genç kişi;genç 芸者 【ゲイシャ】Geyşa
地	チ、 ジ		Toprak, yeryüzü	地震【じしん】Deprem 地球【ちきゅう】Dünya; küre 地獄【じごく】Cehennem
業	ギョウ、 ゴウ	わざ	İş, meslek, sanat, performans	業者【ぎょうしゃ】Tüccar, satıcı, işadamı 業界【ぎょうかい】İş dünyası 卒業【そつぎょう】Mezuniyet,bitirme (ders gibi)
方	ホウ	かた、 -かた、 -がた	Yön, kişi, alternatif	出方 【でかた】Tutum,yaklaşım, hamle 方々 【かたがた】Kişiler 方言【ほうげん】Şive,lehçe
新	シン	あたら.しい、 あら.た、 あら-、 にい-	Yeni	新しい 【あたらしい】Yeni; taze 新聞【しんぶん】Gazete 新幹線【しんかんせん】Hızlı tren
場	ジョウ、 チョウ	ば	Yer	場所【ばしょ】Yer 場合【ばあい】Durum 漁場 【ぎょじょう】Balıkçılık alanı
員	イ		Çalışan, üye, numara, sorumlu kişi	社員 【しゃいん】İşçi 会社員 【かいしゃいん】Şirket çalışanı 従業員 【じゅうぎょういん】Çalışan, işçi
立	リツ、 リュウ、 リットル	た.つ、 -た.つ、 た.ち-、 た.てる、 -た.てる、 た.て-、 たて-、 -た.て、 -だ.て、 -だ.てる	Ayağa kalkma,yükselmek, kurmak	立つ 【たつ】Ayağa kalkmak 立場 【たちば】Pozisyon, durum 立法 【りっぽう】Mevzuat,yasama,kanun yapma
開	カイ	ひら.く、 ひら.き、 -びら.き、 ひら.ける、 あ.く、 あ.ける	Açık, açılmak açmak	開ける 【あける】Açmak (bir kapı vs.), açmak (örneğin, paket) 開く 【ひらく】Açmak, açığa çıkarmak 開業医【かいぎょうい】Pratisyen hekim(tıp doktoru)
手	シュ、 ズ	て、 て-、 -て、 た-	El	手紙【てがみ】Mektup 手首【てくび】Bilek 手伝う【てつだう】Yardım etmek
力	リョク、 リキ、 リイ	ちから	Güç, kuvvet, güçlü, gerginlik,	力 【ちから】Güç,yetenek,kuvvet 弱い力 【よわいちから】Zayıf kuvvet 能力【のうりょく】Yetenek,kapasite
問	モン	と.う、 と.い、 とん	Soru, sor, sorun	問い合わせ 【といあわせ】 soruşturma, sorgu,sorgulama 問題【もんだい】soru (örneğin bir testte),sorun (örneğin, toplumsal, politik) 問う 【とう】Sormak,suçlamak (birini)
代	ダイ、 タイ	か.わる、 かわ.る、 かわ.り、 か.わり、 -がわ.り、 -が.わり、 か.える、 よ、 しろ	Yerine koymak , değiştirmek, dönüştürmek,  sayaç (dönem, yaş, kuşak), ücret	世代 【せだい】Değiştirmek,yerine geçmek 古代【こだい】Eski çağ,antik çağ,ilk çağ 代名詞【だいめいし】Zamir
明	メイ、 ミョウ、 ミン	あ.かり、 あか.るい、 あか.るむ、 あか.らむ、 あき.らか、 あ.ける、 -あ.け、 あ.く、 あ.くる、 あ.かす	Parlak ışık	明日【あした】Yarın,yakın gelecek 明るい 【あかるい】Aydınlık;açık,neşeli;canlı 光明 【こうみょう】Parlak ışık,umut; parlak bir gelecek
動	ドウ	うご.く、 うご.かす	hareket, değiştir, karışıklık, vardiya, sallamak	動物【どうぶつ】Hayvan 動詞【どうし】Fiil 動力【どうりょく】Güç,dinamik kuvvet
京	キョウ、 ケイ、 キン	みやこ	Başkent,10**16	京都【きょうと】Kyoto 帝京【ていきょう】Başkent 京城【けいじょう】İmparatorluk sarayı,başkent
目	モク、 ボク	め、 -め、 ま-	Göz, sınıf, bakma, içgörü, deneyim, bakım, iyilik	目的【もくてき】amaç; hedef 目標【もくひょう】amaç 耳目【じもく】Gözler ve kulaklar; görme ve işitme
通	ツウ、 ツ	とお.る、 とお.り、 -とお.り、 -どお.り、 とお.す、 とお.し、 -どお.し、 かよ.う	Trafik, geçiş yolu, cadde, gidip gelmek, harflerin karşılığı	通学 【つうがく】Okula gidip gelmek 通る  【とおる】Geçmek,geçip gitmek 通過 【つうか】İçinden geçmek (bir tünel, istasyon, kasaba vb.)
言	ゲン、 ゴン	い.う、 こと	Söylemek,kelime	言葉【ことば】Kelime ,dil, lehçe,konuşma 言語【げんご】Dil 言う 【いう】Söylemek